Máy trợ thính là gì? Đây là câu hỏi mà rất nhiều người bắt đầu có dấu hiệu suy giảm thính lực thắc mắc khi tìm kiếm giải pháp cải thiện khả năng nghe. Trong cuộc sống hiện đại, khi việc giao tiếp đóng vai trò then chốt trong mọi hoạt động hằng ngày, việc mất đi khả năng nghe rõ có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống, tâm lý và các mối quan hệ xã hội.
May mắn thay, máy trợ thính ra đời như một “trợ thủ thính giác”, giúp khuếch đại âm thanh và mang lại cảm giác nghe gần như tự nhiên cho người dùng. Dù bạn là người lớn tuổi, người sau tai nạn, hay trẻ em có vấn đề về thính lực bẩm sinh, thì việc hiểu rõ về máy trợ thính – cấu tạo, công dụng và cách lựa chọn phù hợp – là bước đầu tiên để lấy lại sự tự tin trong giao tiếp.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu máy trợ thính là gì, có những loại nào, hoạt động ra sao và ai là người nên sử dụng thiết bị này.
Máy Trợ Thính Là Gì?
Máy trợ thính là thiết bị y tế nhỏ gọn, được thiết kế đặc biệt nhằm hỗ trợ những người đang gặp khó khăn trong việc nghe. Chức năng chính của máy là khuếch đại âm thanh, từ đó cải thiện khả năng giao tiếp và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dùng.
Đối với người cao tuổi hoặc những ai bị suy giảm thính lực do bệnh tật, máy trợ thính trở thành một người bạn đồng hành, giúp họ cảm thấy tự tin và độc lập hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Cấu Tạo Và Nguyên Lý Hoạt Động Của Máy Trợ Thính
Cấu tạo chính
Máy trợ thính chủ yếu bao gồm 3 bộ phận chính:
- Micro thu âm thanh: Là bộ phận đầu tiên tiếp nhận âm thanh từ môi trường xung quanh.
- Bộ xử lý tín hiệu khuếch đại (amplifier): Chức năng của nó là tăng cường tín hiệu âm thanh để người dùng có thể nghe rõ hơn.
- Loa truyền tín hiệu vào tai: Sau khi xử lý, âm thanh được truyền vào tai người dùng qua loa.
Nguyên Lý Hoạt Động
Máy trợ thính hoạt động theo một quy trình đơn giản nhưng hiệu quả: nó thu âm thanh từ môi trường, sau đó khuếch đại và xử lý các tín hiệu âm thanh trước khi phát vào tai. Một số dòng máy hiện đại còn tích hợp tính năng lọc tiếng ồn và kết nối Bluetooth, giúp người dùng tối ưu hóa trải nghiệm nghe của mình hơn nữa.
Các Loại Máy Trợ Thính Phổ Biến Hiện Nay
Máy trợ thính là thiết bị hỗ trợ khuếch đại âm thanh giúp người bị suy giảm thính lực nghe rõ hơn trong sinh hoạt hằng ngày. Tùy vào mức độ mất thính lực, nhu cầu sử dụng và yếu tố thẩm mỹ, người dùng có thể lựa chọn nhiều loại máy trợ thính khác nhau. Dưới đây là các dòng máy phổ biến nhất hiện nay.
Máy Trợ Thính Đeo Sau Tai (BTE)
Máy trợ thính đeo sau tai (BTE) là loại máy có thiết kế nằm phía sau tai, với một ống nối dẫn âm thanh vào trong tai. Đây là dòng máy thường có công suất lớn nhất, phù hợp với người bị suy giảm thính lực từ trung bình đến nặng hoặc sâu. Máy BTE được nhiều người lựa chọn vì tính ổn định, độ bền cao và dễ sử dụng.
Ưu điểm:
-
Dễ sử dụng, dễ vệ sinh và thay pin
-
Khuếch đại âm thanh mạnh, hỗ trợ tốt cho người nghe kém
-
Tích hợp nhiều tính năng hiện đại như lọc tiếng ồn, kết nối Bluetooth, hỗ trợ nghe gọi qua điện thoại
-
Phù hợp với mọi độ tuổi, đặc biệt là người cao tuổi và trẻ nhỏ
Nhược điểm:
-
Kích thước lớn, dễ bị lộ khi đeo
-
Có thể gây cảm giác nặng hoặc vướng khi sử dụng liên tục
Máy Trợ Thính Trong Tai (ITE)
Máy trợ thính trong tai (ITE) được thiết kế để nằm vừa khít trong vành tai ngoài. Loại máy này nhỏ gọn hơn BTE nhưng vẫn giữ được hiệu suất khuếch đại âm thanh tốt, đáp ứng nhu cầu nghe của người có mức độ suy giảm thính lực trung bình đến nặng. Thiết kế gọn gàng, tiện lợi giúp người dùng dễ đeo và tháo lắp.
Ưu điểm:
-
Thẩm mỹ cao hơn so với BTE vì kích thước nhỏ hơn
-
Vẫn đảm bảo khả năng khuếch đại tốt cho nhu cầu sử dụng hàng ngày
-
Có thể tích hợp các tính năng như micro định hướng, lọc tiếng ồn
Nhược điểm:
-
Dễ bị ảnh hưởng bởi ráy tai hoặc mồ hôi, dẫn đến cần vệ sinh thường xuyên hơn
-
Không phù hợp với người có ống tai quá nhỏ
-
Không mạnh bằng dòng BTE nên không thích hợp với người suy giảm thính lực sâu
Máy Trợ Thính Trong Ống Tai (CIC, ITC)
Máy trợ thính trong ống tai (bao gồm CIC – Completely in the Canal và ITC – In the Canal) là dòng máy có kích thước rất nhỏ, nằm sâu bên trong ống tai. CIC gần như hoàn toàn “vô hình”, còn ITC có thể lộ nhẹ phần viền nếu nhìn gần. Đây là dòng máy hướng đến người dùng có nhu cầu cao về tính thẩm mỹ.
Ưu điểm:
-
Nhỏ gọn, gần như không thể nhìn thấy khi đeo
-
Âm thanh truyền gần màng nhĩ giúp giữ được độ tự nhiên
-
Không ảnh hưởng đến việc đeo kính hoặc đội mũ bảo hiểm
Nhược điểm:
-
Kích thước nhỏ khiến việc thay pin hoặc vệ sinh khó khăn hơn
-
Thời lượng pin ngắn hơn so với các dòng máy lớn
-
Không phù hợp với người có thính lực suy giảm nặng hoặc sâu
-
Dễ gây cảm giác bí tai nếu không vừa kích thước
Có Nên Dùng Máy Trợ Thính Không?
Trường hợp nên dùng
- Bạn đã được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán có vấn đề về thính lực từ nhẹ đến nặng.
- Bạn thường xuyên gặp khó khăn trong giao tiếp do suy giảm thính lực.
- Bạn là người cao tuổi hoặc thường xuyên làm việc trong môi trường ồn ào.
Những ai không nên dùng máy trợ thính
- Thính lực của bạn vẫn bình thường hoặc chỉ gặp vấn đề tạm thời.
- Bạn chưa có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
- Việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra triệu chứng khó chịu như ù tai hay đau đầu.
- Khả năng tài chính hạn chế
Lợi Ích Khi Sử Dụng Máy Trợ Thính
Việc sử dụng máy trợ thính không chỉ đơn thuần là cải thiện khả năng nghe, mà còn mang đến nhiều lợi ích khác:
- Cải thiện khả năng giao tiếp và nâng cao chất lượng cuộc sống: Việc nghe rõ hơn giúp bạn dễ dàng giao tiếp và tương tác với mọi người xung quanh.
- Giảm cảm giác cô đơn và cách biệt xã hội: Khi bạn có thể nghe và hiểu những gì đang diễn ra, cảm giác cô đơn sẽ giảm đi rất nhiều.
- Tăng độ an toàn khi sinh hoạt và di chuyển: Bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày mà không sợ bỏ lỡ âm thanh xung quanh.
- Giảm nguy cơ suy giảm nhận thức ở người cao tuổi: Một nghiên cứu của Lancet Commission on Dementia đã chỉ ra rằng việc cải thiện thính lực có thể góp phần làm chậm tiến trình suy giảm nhận thức.
Những Lưu Ý Khi Chọn Và Sử Dụng Máy Trợ Thính
- Khám thính lực tại cơ sở uy tín: Điều này rất quan trọng trước khi quyết định mua máy.
- Lựa chọn máy phù hợp: Chọn loại máy phù hợp với mức độ suy giảm thính lực của bạn và nhu cầu cá nhân.
- Làm quen dần với máy: Hãy cho bản thân thời gian để thích nghi.
- Bảo trì và vệ sinh định kỳ: Điều này sẽ giúp kéo dài tuổi thọ của máy.
Giải Pháp Thay Thế Máy Trợ Thính
Phẫu thuật cấy ghép ốc tai điện tử
Phẫu thuật cấy ghép ốc tai điện tử là một trong những giải pháp tiên tiến dành cho những người không thể sử dụng máy trợ thính thông thường, đặc biệt là khi mức độ suy giảm thính lực quá nặng hoặc tổn thương nghiêm trọng tại tai trong. Khác với máy trợ thính – chỉ có khả năng khuếch đại âm thanh – ốc tai điện tử hoạt động bằng cách biến đổi âm thanh thành tín hiệu điện và truyền trực tiếp vào dây thần kinh thính giác.
Giải pháp này yêu cầu phẫu thuật để cấy thiết bị vào phía sau tai và một phần trong tai trong. Sau khi cấy ghép, người dùng cần trải qua một giai đoạn huấn luyện để làm quen với âm thanh nhân tạo. Dù chi phí và thời gian phục hồi cao hơn, nhưng đây là phương pháp mang lại cơ hội nghe rõ cho những trường hợp không thể dùng thiết bị trợ thính truyền thống.
Thiết bị hỗ trợ nghe qua xương (BAHA)
Thiết bị trợ thính truyền qua xương, hay còn gọi là BAHA (Bone Anchored Hearing Aid), là giải pháp lý tưởng cho những người gặp vấn đề với ống tai ngoài hoặc tai giữa, như viêm tai mãn tính, dị tật bẩm sinh, hoặc tai bị tắc nghẽn không thể đeo máy trợ thính thông thường.
Nguyên lý hoạt động của BAHA là truyền rung động âm thanh qua xương sọ đến tai trong, bỏ qua các phần tai bị tổn thương. Thiết bị này có thể được đeo bên ngoài hoặc được cấy ghép vào xương sọ tùy vào tình trạng của từng người.
Đây là lựa chọn được đánh giá cao nhờ hiệu quả truyền âm rõ ràng, đặc biệt trong những môi trường có tiếng ồn nền thấp. Tuy nhiên, việc sử dụng thiết bị này cũng cần tham vấn kỹ lưỡng từ bác sĩ chuyên khoa.
Ứng dụng trợ thính trên điện thoại thông minh
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, nhiều ứng dụng hỗ trợ nghe đã ra đời và có thể biến điện thoại thông minh thành thiết bị trợ thính tạm thời. Các ứng dụng này sử dụng micro của điện thoại để thu âm và khuếch đại âm thanh qua tai nghe Bluetooth hoặc có dây.
Ưu điểm của giải pháp này là tính tiện lợi, chi phí thấp và phù hợp cho những ai chỉ cần hỗ trợ nghe trong những tình huống nhất định như cuộc họp, xem phim, hoặc trò chuyện ở nơi ồn ào. Tuy nhiên, do không thay thế hoàn toàn máy trợ thính chuyên dụng, nên chất lượng âm thanh có thể bị hạn chế, độ trễ cao và dễ bị nhiễu nếu không dùng tai nghe chất lượng tốt.
Các ứng dụng trợ thính phổ biến như: Nghero.vn, Petralex, Sound Amplifier (Google), hoặc các dòng tai nghe trợ thính thông minh từ Apple, Samsung…
Huấn luyện nghe – nói
Huấn luyện nghe – nói là một giải pháp lâu dài và mang tính phục hồi, đặc biệt hữu ích với trẻ nhỏ bị khiếm thính bẩm sinh hoặc người trưởng thành đang phục hồi khả năng nghe – nói sau chấn thương, bệnh lý ảnh hưởng đến thính lực.
Phương pháp này không sử dụng thiết bị điện tử, mà tập trung vào việc đào tạo kỹ năng phân biệt âm thanh, phát âm đúng và xây dựng lại khả năng giao tiếp thông qua các buổi luyện tập với chuyên viên ngôn ngữ trị liệu.
Tuy mất thời gian và đòi hỏi sự kiên nhẫn cao, nhưng đây là hướng đi phù hợp cho những ai muốn phát triển kỹ năng giao tiếp một cách tự nhiên, đặc biệt khi kết hợp với thiết bị trợ thính hoặc ốc tai điện tử
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
Dưới đây là những câu hỏi thường gặp xoay quanh về máy trợ thính
Máy Trợ Thính Có Làm Nghe Bình Thường Lại Không?
Mặc dù máy trợ thính không thể khôi phục thính lực tự nhiên hoàn toàn, nhưng chúng thực sự giúp cải thiện khả năng nghe của bạn đáng kể.
Có Phải Người Già Nào Cũng Nên Dùng Máy Trợ Thính?
Không phải tất cả người cao tuổi đều cần sử dụng máy trợ thính. Việc này cần có sự đánh giá từ bác sĩ chuyên khoa.
Máy Trợ Thính Có Gây Phụ Thuộc Không?
Máy trợ thính không gây ra tình trạng phụ thuộc. Tuy nhiên, người dùng có thể cảm thấy khó chịu nếu ngừng sử dụng đột ngột.
Làm Sao Để Phân Biệt Suy Giảm Thính Lực Tạm Thời Với Mất Thính Lực Vĩnh Viễn?
Việc khám thính lực tại cơ sở chuyên khoa là cần thiết để xác định đúng tình trạng thính lực của bạn.
Hi vọng với những thông tin chi tiết trên, bạn sẽ có thêm kiến thức cần thiết để chăm sóc thính lực của mình hoặc người thân một cách hiệu quả. Khi hiểu rõ hơn về máy trợ thính và các giải pháp thay thế, bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống không chỉ cho chính bản thân bạn mà còn cho những người xung quanh.
